25 ιστορικά μοναστήρια και γραφικά εκκλησάκια στην Επαρχία Αμμοχώστου για να ανακαλύψετε!

Ένα ταξίδι στην ιστορία, στους θρύλους και τη βαθιά θρησκευτική πίστη των κατοίκων της περιοχής.

Θρύλοι, μύθοι, ιστορικά γεγονότα και η βαθιά ορθόδοξη πίστη των κατοίκων της περιοχής, ξετυλίγονται μέσα από τα εκκλησιαστικά μνημεία και τα δεκάδες εξωκλήσια που βρίσκονται διάσπαρτα στα αστικά κέντρα, στα τουριστικά θέρετρα και στα χωριά της Επαρχίας Αμμοχώστου.

Βυζαντινά εκκλησάκια που έχουν διατηρηθεί δια μέσου των αιώνων, ιστορικές τοιχογραφίες στο εσωτερικό τους, όλα άμεσα συνδεδεμένα με τη ζωή των κατοίκων, σας γυρνάνε πίσω στο χρόνο και σας διηγούνται τις βαθιές ιστορικές ρίζες της περιοχής.

Οι κάτοικοι της επαρχίας, ιδιαίτερα δεμένοι με τα εκκλησιαστικά τους μνημεία, έχουν φροντίσει να τα διατηρήσουν σε πολύ καλή κατάσταση, μεταφέροντας από γενιά σε γενιά όλες τις παραδόσεις και τους θρύλους που συνδέονται με τα ιερά αυτά μέρη.

Οι εκκλησίες της περιοχής, είναι σίγουρα ένας θησαυρός που πρέπει να ανακαλύψετε, ιδιαίτερα το φθινόπωρο και το χειμώνα όπου οι θερμοκρασίες δεν είναι τόσο ψηλές. Συνδυάστε την επίσκεψη σας στα εκκλησιαστικά μνημεία με τα υπόλοιπα αξιοθέατα της κάθε περιοχής και απολαύστε το γεύμα σας στα τοπικά εστιατόρια και τον καφέ σας στα παραδοσιακά καφενεία. Εναλλακτικά πολλά εξωκλήσια διαθέτουν οργανωμένο χώρο για πικ -νικ μέσα στη παρθένα φύση. Είστε έτοιμοι να κάνετε μια βουτιά στην ιστορία και στην θρησκευτική μυσταγωγία της Ελεύθερης Επαρχίας Αμμοχώστου;

Δήμος Αγίας Νάπας

Αγία Νάπα

Σημείο αναφοράς της Αγίας Νάπας και γνωστό ανά το παγκόσμιο είναι το Μεσαιωνικό Μοναστήρι που βρίσκεται στην κεντρική πλατεία και είναι αφιερωμένο στην Παναγία των Δασών. Το Μοναστήρι που επιδιορθώθηκε πρόσφατα, χρονολογείται από το 15ο αιώνα και είναι χτισμένο εν μέρει υπόγεια και λαξευμένο σε βράχο. Η ύπαρξη μιας σπηλιάς, ο κρυψώνας και το πηγάδι που βρίσκονται εκεί μαρτυρούν την ύπαρξη Χριστιανών από τα Βυζαντινά χρόνια τον 11ο αιώνα. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η θαυματουργός εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, βρέθηκε σε μια σπηλιά εκεί από κάποιο κυνηγό. Δυτικά του Μοναστηριού υπάρχει ένα βυζαντινό εκκλησάκι όπου σύμφωνα με την παράδοση η Παναγία ξάπλωσε για να ξεκουραστεί. Το Μοναστήρι μάγεψε επίσης το βραβευμένο με Νόμπελ Έλληνα ποιητή Γιώργο Σεφέρη, ο οποίος έγραψε το ποίημα «Αγιάναπα Β’», που περιλαμβάνεται στην ποιητική του συλλογή «Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ’».

Ένα άλλο σημαντικό εκκλησιαστικό μνημείο που αξίζει να επισκεφθείτε στην Αγία Νάπα είναι το εξωκλήσι του Αγίου Επιφανίου που είναι κτισμένο στα ερείπια ενός παλιού ναού και βρίσκεται στη νότια πλευρά ενός βράχου. Από το ύψωμα μπορείτε να δείτε την πανοραμική θέα του «Παλιοχωριού», ενός Βυζαντινού συνοικισμού, που καταστράφηκε κατά τις Αραβικές επιδρομές από το 632 μέχρι το 964 μ.Χ. Πολύ-φωτογραφημένο και σήμα κατατεθέν του Κάβο Γκρέκο, είναι το εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων το οποίο είναι κτισμένο σε έναν βράχο δίπλα στη θάλασσα και είναι αφιερωμένο στους Αγίους Κοσμά και Δαμιανό. Σύμφωνα με την παράδοση, σε ένα από τα ταξίδια τους στην περιοχή οι Άγιοι, συνάντησαν άγρια θαλασσοταραχή και το πλεούμενό τους το έριξε η θάλασσα μέσα σε μια σπηλιά, η οποία από τότε μετατράπηκε σε εξωκλήσι. Μεταγενέστερα, στο βράχο πάνω από την σπηλιά, κτίστηκε το νέο εξωκλήσι. Κάτω στη σπηλιά βρίσκεται το Αγίασμα των Αγίων.

Τοποθεσία στο χάρτη:
Μεσαιωνικό Μοναστήρι https://maps.app.goo.gl/2eVJvfebuufnbeLk7
Άγιος Επιφάνιος https://maps.app.goo.gl/kg2YeXbZfjh8sX4W6
Άγιοι Ανάργυροι https://maps.app.goo.gl/xzwfuCdNSzeZCvNw6

Σωτήρα

Η Σωτήρα είναι γνωστή και ως Βυζαντινή κωμόπολη με δεκάδες Βυζαντινά εξωκλήσια ενώ εκεί καταγράφεται και η ύπαρξη των θεμελίων της πρωτοχριστιανικής εκκλησίας που χρονολογείται από τον 3-4 αιώνα μ.Χ.

Ξεκινήστε την περιήγηση σας από το κέντρο της Σωτήρας και το Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος που είναι κτισμένος στη θέση παλαιοχριστιανικής βασιλικής με ψηφιδωτό δάπεδο. Η σημερινή μορφή του ναού είναι αποτέλεσμα επισκευών που έγιναν τον 16ο αιώνα. Στο ναό έχουν αποκαλυφθεί εξαιρετικές τοιχογραφίες του 13ου αιώνα που απηχούν την αυτοκρατορική τέχνη της Κωνσταντινούπολης. Συνεχίστε την περιήγηση σας με το παρεκκλήσι του Αγίου Μάμαντος του 16ου αιώνα. Πρόκειται για μια μικρή εκκλησία στην οποία υπήρχαν τοιχογραφίες εκ των οποίων οι περισσότερες έχουν καταστραφεί. Από το εκκλησάκι έχουν διασωθεί τρεις σημαντικές δεσποτικές εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και του Αγίου Μάμα του 1754, έργα της Σχολής ζωγραφικής της μονής του Αγίου Ηρακλειδίου.

Εκκλησιαστικό Μουσείο – Σωτήρα

Βρίσκεται εγκατεστημένο στο χώρο του παρεκκλησίου του Αγίου Γεωργίου και εκεί εκτίθενται σημαντικοί εκκλησιαστικοί θησαυροί όπως ιερές εικόνες, παλιά έντυπα Ευαγγέλια, λειτουργικά βιβλία, σταυροί, λειτουργικά σκεύη και άλλα. Το παρεκκλήσιο του Αγίου Γεωργίου είναι ένας πετρόκτιστος, και ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα του περιλαμβάνονται το ξύλινο αντιμήνσιο του 16ου αιώνα και η τοιχογραφία του Αγίου Ελπιδοφόρου του 12ου αιώνα.

Συνεχίστε τη βυζαντινή διαδρομή με τον Άγιο Γεώργιο Χορτακιών που κτίσθηκε στις αρχές του 12ου αιώνα. Αρχικά η εκκλησία ήταν διακοσμημένη με τοιχογραφίες, από τις οποίες ελάχιστες διασώζονται. Συνεχίστε με τον Άγιο Θεόδωρο Χορτακιών, μια ερειπωμένη εκκλησία του 12ου αιώνα. Στην εκκλησία υπήρχαν τοιχογραφίες που καταστράφηκαν όταν αυτή κατέρρευσε. Αξιόλογες είναι δύο τοιχογραφίες στο νάρθηκα της εκκλησίας, του Αγίου Ελπιδοφόρου από την ομάδα των Αγίων Ακινδύνων και ένας άλλος αδιάγνωστος Άγιος που χρονολογούνται στις αρχές του 12ου αιώνα. Του 12ου αιώνα είναι και η Παναγία Χορδακιώτισσα της οποίας σώζεται μόνο το καθολικό και στα βόρεια του ναού τα ερειπωμένα κελιά και ένα πηγάδι. Η εκκλησία ήταν διακοσμημένη με τοιχογραφίες που δυστυχώς έχουν καταστραφεί. Έχουν σωθεί ευτυχώς δύο παλαιές εικόνες, του Χριστού και της Παναγίας Οδηγήτριας του 16ου αιώνα και της Παναγίας Χορδακιώτισσας του 1853. Σε περιόδους ανομβρίας οι κάτοικοι έκαναν πομπή με την εικόνα που θεωρείται βροχοποιός. Στο παραλιακό μέτωπο της Σωτήρα θα βρείτε το γραφικό εξωκλήσι της Αγίας Θέκλας, σε ένα βράχο δίπλα στη θάλασσα. Στο χώρο έχουν εντοπιστεί ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής με ψηφιδωτά που είναι όμως κατεστραμμένα. Κοντά στα εκκλησάκι βρίσκεται και η Κατακόμβη της Αγίας Θέκλας (Ρωμαϊκής περιόδου), ένας λαξευτός, υπόγειος ναός.

Τοποθεσία στο χάρτη:
Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος https://maps.app.goo.gl/H4G6HiCLVFNTHdA49
Άγιος Μάμας https://maps.app.goo.gl/r64XCvbXFfYvkxGEA
Άγιος Γεώργιος Χορτακιών https://maps.app.goo.gl/164N4d5Tp25U1bZx8
Άγιος Θεόδωρος Χορτακιών https://maps.app.goo.gl/3VQNfBB61eV53qPT7
Παναγία Χορδακιώτισσα https://maps.app.goo.gl/1ck8GTg7WXRKtJtX8
Αγία Θέκλα https://maps.app.goo.gl/kZZPeDhjt6B9wFb97

Αυγόρου

Στο κέντρο του χωριού, δίπλα στην πλατεία θα συναντήσετε την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου η οποία θεωρείται κτίσμα του 10ου με 12ου αιώνα. Είναι περτρόκτιστη και στο εσωτερικό της, διασώζονται κάποιες τοιχογραφίες που τοποθετούνται στο 16Ο, στο 17ο και στο 18ο αιώνα. Έξω από το χωριό, ανάμεσα στη φύση βρίσκεται ο Ιερός Ναός Άγιου Γεωργίου Τερατσιώτη, ο οποίος σύμφωνα με μελέτες θεωρείται κτίσμα του 16ου αιώνα. Μια παράδοση αναφέρει ότι στην περιοχή υπήρχε ένας μοναχός ο οποίος μελετούσε την Αγία Γραφή, ο διάβολος όμως δεν τον άφηνε σε ησυχία. Έτσι ο μοναχός τον έπεισε να ασχοληθεί με το ξερίζωμα μιας χαρουπιάς (στην κυπριακή διάλεκτο η χαρουπιά ονομάζεται τερατσιά). Μέχρι ο διάβολος να τελειώσει με το ξερίζωμα, ο μοναχός αποχώρησε από την περιοχή και επέστρεψε μετά για να κτίσει το εκκλησάκι.

Τοποθεσία στο χάρτη:
Άγιος Γεώργιος https://maps.app.goo.gl/fNrg2XUbJAt8Ho2cA
Άγιος Γεώργιος Τερατσιώτης https://maps.app.goo.gl/EuwsrNjZPU63jZMx5

Δασάκι Άχνας

Στη μικρή αυτή κοινότητα θα συναντήσετε την Εκκλησία Παναγίας Τρασειάς του 15ου αιώνα, μια μονόκλιτη εκκλησία με καμαρωτή στέγη και με υπολείμματα ενός καμπαναριού στην οροφή της. Σε μια μικρή κόγχη σώζονται μερικές παλαιές τοιχογραφίες ενώ εκεί υπάρχει και μια εικόνα της Παναγία του 1550 η οποία βρισκόταν στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας στην κατεχόμενη Άχνα.

Λιοπέτρι

Στην πλατεία του χωριού θα δείτε την γραφική Παναγία Ελεούσα μια μικρή εκκλησία, αφιερωμένη στην Παναγία που είναι κτίσμα του 16ου αιώνα. Είναι κτισμένη σε σχήμα μονόκλιτης βασιλικής που φέρει τρούλο. Με την πάροδο των χρόνων έγιναν αρκετές προσθήκες στην εκκλησία με τις μεγαλύτερες να έχουν καταγραφεί το 1868 και το 1901. Στην εκκλησία διασώζονται επίσης τοιχογραφίες.

Τοποθεσία στο χάρτη: https://maps.app.goo.gl/D5pMWJ8MupE6q3K88

Δήμος Παραλιμνίου Δερύνειας

Παραλίμνι – Πρωταράς

Στο κέντρο του Παραλιμνίου, στην πλατεία με τις τρεις εκκλησίες, θα συναντήσετε μια παλιά εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο που έχει αναγερθεί το1859, στη θέση παλαιοτέρου βυζαντινού ναού από τον οποίο διασώθηκαν τμήματα και ενσωματώθηκαν στο νεότερο. Εκεί θα δείτε την τοιχογραφία του Αγίου Γεωργίου Δρακοντοκτόνου και εικόνες που ανάγονται στο 19ο αιώνα. Το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο φιλοτεχνήθηκε το 1869 από τον ξυλογλύπτη Παρασκευά Αλαγιώτη.

Μουσείο Αγίας Άννας – Παραλίμνι

Βρίσκεται στο κέντρο του Παραλιμνίου σε μια αρχαία βυζαντινή εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Άννα. Έχει ανακηρυχθεί σε μουσείο από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 1985 και περιλαμβάνει πολύ ενδιαφέροντα εκκλησιαστικά εκθέματα.

Τοποθεσία στο χάρτη: https://maps.app.goo.gl/akbLWKSVgpGKmv1g7?g_st=ic

Ένα από τα πιο εμβληματικά σημεία του Πρωταρά είναι το πετρόκτιστο εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία που είναι τοποθετημένο πάνω σε ένα απόκρημνο βράχο. Είναι βυζαντινού τύπου και για να το επισκεφθείτε θα πρέπει να ανεβείτε 153 σκαλοπάτια. Η θέα όμως που θα αντικρύσετε θα σας μαγέψει. Αφιερωμένο στην Παναγία είναι το εξωκλήσι της Παναγιώτισσας επίσης στον Πρωταρά, που κτίστηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και ανακαινίστηκε πρόσφατα. Κατά τη διάρκεια των έργων αποκατάστασης εντοπίστηκαν αρχαιότητες της ελληνιστικής περιόδου. Έξω από το εξωκλήσι έχει διαμορφωθεί ένας υπέροχος χώρος με μικρά ζώα και πτηνά. Σε μια φυσική σπηλιά, κρυμμένη στο δάσος Φανού, θα βρείτε τους Αγίους Σαράντα. Πάνω από το σπήλαιο βρίσκεται ένας πετρόκτιστος τρούλος, με ψήγματα αγιογραφιών τα οποία ανάγονται στον 12ο αιώνα. Αφιερωμένο στον προστάτη των ναυτικών Άγιο Νικόλαο είναι το παραθαλάσσιο εκκλησάκι που βρίσκεται σε ένα αλιευτικό καταφύγιο στην περιοχή Περνέρα. Πρόκειται για ένα γραφικό εκκλησάκι στα χρώματα του άσπρου και του γαλάζιου και προσφέρει υπέροχη θέα.

Τοποθεσία στο χάρτη:
Άγιος Γεώργιος https://maps.app.goo.gl/Z7QAA6zW6AwHk8aa7
Προφήτης Ηλίας https://maps.app.goo.gl/aa7PYQjtXsJCVgGW8
Παναγία Παναγιώτισσα https://maps.app.goo.gl/L9pA3QgG23opFqzT6
Άγιοι Σαράντα https://maps.app.goo.gl/pkUCXafwCbr1Ba1L8
Άγιος Νικόλαος https://maps.app.goo.gl/koev4KVoZi2yLfuo6

Δερύνεια

Στην κεντρική πλατεία της Δερύνειας θα συναντήσετε το παλιό παρεκκλήσι βυζαντινού ρυθμού που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και χρονολογείται από τον 15ο με 16ο αιώνα. Στο εσωτερικό του θα θαυμάσετε το ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο εικονοστάσι του 16ου αιώνα και μια μεγάλη τοιχογραφία που απεικονίζει τον Άγιο Γεώργιο έφιππο, πλαισιωμένο με μικρές εικόνες από το μαρτύριό του. Στο κέντρο της Δερύνειας βρίσκεται επίσης και ο Ναός της Γεννήσεως της Θεοτόκου που είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Η ανέγερση του τοποθετείται στα τέλη του 15ου ή αρχές του 16ου αιώνα. Στο εσωτερικό, ο ναός κοσμείται με ξύλινο σκαλιστό εικονοστάσι του 1911. Σ’ αυτό είναι τοποθετημένες εικόνες του 18ου αιώνα ίσως και παλαιότερες. Ένα σημαντικότατο μνημείο βυζαντινής κληρονομιάς που πιθανολογείται ότι κτίστηκε τον 12ο αιώνα είναι ο Ναός Αγίας Μαρίνας. Μετά την τουρκική εισβολή η εκκλησία παραμένει βουβή μέσα στη Νεκρή Ζώνη που ελέγχεται από τα Ηνωμένα Έθνη. Ανήμερα της γιορτής της Αγίας στις 17 Ιουλίου, κάθε χρόνο, οι πιστοί με συνοδεία στρατιωτικής φρουράς των Ηνωμένων Εθνών μεταβαίνουν εκεί για να παρακολουθήσουν τη θεία λειτουργία και να προσευχηθούν.

Τοποθεσία στο χάρτη:
Άγιος Γεώργιος https://maps.app.goo.gl/nMJMk5328rMh5Lpf9
Ναός Γεννήσεως της Θεοτόκου https://maps.app.goo.gl/qFejsN4MkXCgr6e3A
Αγία Μαρίνα https://maps.app.goo.gl/x3cxH9wvsGFRkBPs6

Φρέναρος

Στο κέντρο του χωριού θα συναντήσετε την παλιά Εκκλησία Αρχαγγέλου Μιχαήλ που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα. Από τις τοιχογραφίες της, έχει σωθεί μόνο αυτή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, ο οποίος απεικονίζεται και σε μία εικόνα του 19ου αιώνα. Εξίσου σημαντικό εκκλησιαστικό μνημείο είναι και ο Ναός Αγίου Ανδρονίκου και Αγίας Αθανασίας που κτίσθηκε τον 12ο αιώνα. Σήμερα σώζονται κάποιες από τις τοιχογραφίες που υπήρχαν στο θόλο, όπου απεικονίζεται η Ανάληψη του Κυρίου και η Παναγία. Έξω από το χωριό θα βρείτε την Παναγία Ασπροβουνιώτισσα του 15ου αιώνα όπου έχουν διασωθεί κάποιες τοιχογραφίες, όπως η Σταύρωση του Χριστού, η Κοίμηση της Θεοτόκου και η Αγία Παρασκευή.

Τοποθεσία στο χάρτη:
Εκκλησία Αρχαγγέλου Μιχαήλ https://maps.app.goo.gl/TFjrM1T288YiT5Y46
Άγιος Ανδρόνικος και Αγία Αθανασία https://maps.app.goo.gl/qYtTnuWXhXoQxsVdA
Παναγία Ασπροβουνιώτισσα https://maps.app.goo.gl/ztnuvSjXHNb3aCYH6

Αχερίτου / Βρυσούλες

Μια από τις πιο γραφικές εκκλησίες που θα συναντήσετε την περιοχή είναι ο Άγιος Γεωργίος των Πηγαδιών. Ένα μικρό μονόκλιτο βυζαντινό εκκλησάκι με τρούλο, με τις τοιχογραφίες του να έχουν καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς και κάποιες από αυτές που σώζονται να μην διακρίνονται.

Τοποθεσία στο χάρτη: https://maps.app.goo.gl/Fnm99Qg28FZj7EZ46